1. Wybiórcze podejście do zdrowia i modne choroby
Podejście do naszego zdrowia cechuje się niezwykłą wybiórczością. Co ciekawe, ów wybiórczość dotyczy sfery nie tylko social mediów, czy innych form przekazu informacji, ale również i debaty publicznej, jak i samych fachowców z pogranicza medycyny i dietetyki. Na ten przykład każdy słyszał o celiakii, która szacuje się, że dotyka 1% populacji. Co za tym idzie eliminacja glutenu, moda na diagnostykę, czy sama presja przemysłu spożywczego i wysyp produktów „gluten free”.
Innym znamiennym przykładem są alergie pokarmowe występujące u około 2-3% dorosłych i 5-8% dzieci. Co prawda alergie mogą być niezwykle niebezpieczne i zagrażać nawet życiu (wstrząs anafilaktyczny). Jeśli nałożymy na to nagłaśniane historie dzieci z ciężkimi reakcjami alergicznymi oraz presję na dostosowanie przestrzeni publicznej i informację na temat ewentualnych alergenów na każdym produkcie, to w efekcie każdemu obiła się o uszy „dieta eliminacyjna”. Co i jak ma eliminować nie wiedzą często sami zainteresowani użytkownicy, ale przebywanie na ów diecie funduje pełen ekscytacji okres dwutygodniowych debat o zawziętości Mike’a Tysona w walce na emeryturze. No cóż, miało być ekscytująco i może i było, ale krótko.
2. Zapomniane problemy zdrowotne – NAFLD
Przykładów można by mnożyć i podać jeszcze słynny wyrób japoński w postaci choroby Hashimoto (5% populacji, głównie kobiety), nietolerancje pokarmowe (20-30% Polaków nie toleruje laktozy), czy zespół jelita drażliwego (10-15% populacji). Choć wymienione przypadłości niosą za sobą istotne powikłania i mogą być groźne dla zdrowia, a na pewno dla zaburzenia dobrego samopoczucia, to zdecydowanie częściej wg. statystyk występuje pewna choroba, o której w przestrzeni zarówno social mediów, jak i debaty specjalistów śpiewał Zbigniew Wodecki: „jest gdzieś, lecz nie wiadomo gdzie…”. Mowa tutaj o niealkoholowym stłuszczeniu wątroby, czyli NAFLD.
3. Częstość występowania NAFLD w różnych grupach
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) jest coraz powszechniejszym problemem zdrowotnym na świecie, w tym również w Polsce. Chociaż dokładne dane epidemiologiczne dla całej populacji Polski są ograniczone, dostępne badania dostarczają istotnych informacji na temat częstości występowania NAFLD w określonych grupach.
- Osoby starsze: W badaniu PolSenior, oceniającym stan zdrowia osób powyżej 65. roku życia, stwierdzono, że NAFLD występuje u 37,2% badanych. Najwyższą częstość odnotowano w grupie wiekowej 65–70 lat (51,4%), z tendencją spadkową w starszych grupach wiekowych.
- Osoby otyłe: Badania przeprowadzone w Polsce wykazały, że wśród osób z otyłością (BMI > 30) NAFLD występuje u 78% badanych.
- Dzieci: Szacuje się, że NAFLD dotyczy 7–10% dzieci w populacjach europejskich. W grupie dzieci otyłych oraz z cukrzycą typu 2 częstość występowania stłuszczenia wątroby jest dwu- lub trzykrotnie wyższa.
4. Nowa terminologia: MAFLD
Co ciekawe, ze względu na współwystępowanie zaburzeń metabolicznych, które często towarzyszą pacjentom z NAFLD, zaproponowano nową terminologię oraz definicję tej choroby. Nikt prawie o niej nie słyszał, a tutaj jeszcze odbędzie się zmiana tożsamości…
Nowe określenie, choroba stłuszczenia wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną (MAFLD), obejmuje osoby z wykrytą stłuszczenia chorobą wątroby i co najmniej jednym z trzech czynników: nadwagą/otyłością, cukrzycą typu 2 (T2DM) lub dysfunkcją metaboliczną. Co w praktyce często mamy w pakiecie startowym.
5. Ryzyko powiązane z MAFLD
MAFLD występuje częściej niż NAFLD, a około dwie piąte populacji spełnia kryteria diagnostyczne. MAFLD charakteryzuje się większym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2, hipertriglicerydemii, nadciśnienia oraz ryzyka włóknienia w porównaniu z NAFLD. Choroba zwiększa śmiertelność z powodu zaburzeń wątroby i chorób sercowo-naczyniowych, wpływając na ogólną śmiertelność.
6. Leczenie MAFLD: dieta i styl życia
Omawiana jednostka chorobowa ma teoretycznie dość prostą metodę, by się jej pozbyć. Otóż najskuteczniejszym sposobem leczenia stłuszczenia wątroby jest redukcja masy ciała. Interwencje związane ze stylem życia, takie jak zmiana diety i/lub zwiększenie aktywności fizycznej, są podstawową opcją w leczeniu i zapobieganiu MAFLD. Spośród wszelkich rodzajów diet, to dieta śródziemnomorska (MD) jest najczęściej badana pod kątem wpływu na MAFLD. Dieta śródziemnomorska charakteryzuje się wysokim spożyciem owoców, warzyw, oliwy z oliwek, zbóż, roślin strączkowych i ryb. W umiarkowanej ilości zaleca się nabiał, jajka, czerwone wino. Stroni się zaś od prze sadyzmu w spożyciu czerwonego mięsa. Można by powiedzieć, że na nowo koła nie wymyślamy. Nie ma tutaj też, co doszukiwać się seksownych zaleceń i historii „tego na pewno nie wiedziałeś/aś”.
7. Korzyści diety śródziemnomorskiej
Badania obserwacyjne i interwencyjne wykazały, że dieta śródziemnomorska przynosi korzyści w leczeniu MAFLD. Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, poprawia wyniki metaboliczne. Kilka profesjonalnych stowarzyszeń zaleca dietę śródziemnomorską jako preferowany wzorzec żywieniowy w celu łagodzenia sztywności wątroby. Dieta ta pomaga zapobiegać postępowi zaawansowanych chorób wątroby.
8. Badanie Di@bet.es
W latach 2008-2010 zostało przeprowadzone badanie o nazwie Di@bet.es. Wybrano losową grupę 5072 dorosłych z różnych regionów Hiszpanii. Uczestnicy zostali podzieleni na 100 grup (tzw. klastrów) w celu ułatwienia analizy danych. Po około 7,5 roku, w latach 2016–2017, naukowcy ponownie zaprosili uczestników na badania kontrolne. W ramach tych badań sprawdzano, jak zmienił się stan zdrowia uczestników.
9. Podsumowanie znaczenia diety śródziemnomorskiej
Badanie pokazuje, że niezależnie od innych czynników dieta śródziemnomorska spełnia ochronną rolę w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy typu 2. Badanymi byli dorośli Hiszpanie z MAFLD.
Zobacz również: Jak skutecznie zmienić nawyki? Poznaj tajniki pętli nawyków
